Pubers en geld: waarom sparen lastig is (en wat helpt)

De puber en geld: altijd gedoe?

Vraag een puber waar geld vandaan komt en je krijgt vaak een simpel antwoord: “uit de muur toch?”. Voor hen voelt pinnen of een Tikkie sturen alsof er een magische geldkraan is die nooit leegloopt. Dat jij daar uren voor moet werken, voelt voor hen nog totaal abstract. En precies dáár zit de uitdaging: hoe leer je pubers dat geld waarde heeft en dat keuzes maken belangrijk is?

Het “gratis-geld-effect”

Pinnen voelt voor pubers niet als echt geld uitgeven. Een briefje van twintig zien verdwijnen? Dat doet pijn. Maar twintig euro wegpiepen voor snacks en een telefoonhoesje? Dat voelt gewoon als ‘niks bijzonders’. Hun brein denkt: nu plezier, later zien we wel. En laat dat ‘later’ nou precies het probleem zijn.

Tip uit de praktijk: geef je puber af en toe contant geld. Als ze zien dat een stapel briefjes steeds dunner wordt, komt de realiteit ineens een stuk harder binnen.

Geld = status (en erbij horen)

Voor pubers gaat geld vaak niet om de waarde van spullen, maar om de status die eraan hangt. Nieuwe sneakers, de juiste hoodie, een telefoon die niet ‘zielig’ is – het is allemaal onderdeel van hun imago. Dat ze daar hun hele zakgeld in één keer aan uitgeven, verbaast jou misschien, maar voor hen is het pure logica.

Voor ouders voelt dat vaak als een frustrerende besteding (‘daar gaat je hele spaarpot!’), maar pubers bouwen zo aan hun identiteit. Toch helpt het om samen te praten over keuzes. Want status is leuk, maar als je daarna drie weken geen euro meer hebt voor de snackbar, is de glans er snel vanaf.

Sparen = saai (maar leerzaam)

Sparen klinkt voor pubers ongeveer net zo aantrekkelijk als je kamer opruimen. Waarom wachten als je nu ook die bioscoopavond of dat ene shirt kunt scoren? Hun brein is ingesteld op korte termijn beloning, en sparen voelt als straf.

Toch is sparen een van de belangrijkste skills die ze nu kunnen leren. Maak het concreet: een spaardoel met een overzicht, een potje dat ze letterlijk zien groeien, of een digitale app waar je voortgang in kleurt. Hoe zichtbaarder, hoe beter. Zo wordt sparen minder saai en zelfs een beetje leuk.

En nee, verwacht geen wonderen. Maar een klein succes (zoals eindelijk zelf dat ene game-abonnement betalen) geeft vaak meer trots dan jij ooit had verwacht.

Zakgeld = leermoment (als je loslaat)

Veel ouders springen automatisch bij als hun puber blut is. Lief bedoeld, maar zo leren ze nooit de gevolgen van keuzes. Zakgeld of kleedgeld is dé manier om verantwoordelijkheid te geven: als het op is, is het op.

Praktisch werkt het zo: maak samen afspraken. Wat betalen zij zelf (snacks, cadeautjes voor vrienden, beltegoed)? En wat betaal jij (basis-kleding, schoolspullen)? Door dit vooraf te bespreken voorkom je eindeloze discussies bij de kassa.

Het lastigste? Fouten laten gebeuren. Als ze hun hele zakgeld in één keer verbrassen aan fastfood en daarna blut zijn voor die bioscoopavond, leren ze daar vaak meer van dan van honderd preekgesprekken. Geef ze dus ruimte om zelf te ontdekken dat geld op = op.

Wat kun je als ouder doen?

✔ Maak afspraken: leg samen vast wat van hun zakgeld moet en wat jij betaalt.
✔ Stimuleer sparen: laat ze een vast deel opzijzetten en beloon dat zichtbaar.
✔ Praat open over geld: niet saai, maar praktisch (wat kost een vakantie, wat kost die scooter?).
✔ Gebruik tools: planners of kaartjes maken geld concreet en leuk.
✔ Laat je puber zelf een spaardoel kiezen. Of het nou sneakers zijn of een festival, hun motivatie wordt een stuk groter als het doel écht iets voor hén betekent.

👉 Extra tip: lees ook over 10 budgettips voor gezinnen voor nóg meer inspiratie.

👉 Meer tools om je puber financieel bewust te maken:
- Onze digitale budgetplanner – overzicht voor ouders én pubers: wat komt erin, wat gaat eruit, en waar blijft er iets over?
- Challenge kaartjes – leuke mini-uitdagingen waarmee sparen en keuzes maken tastbaar worden.

Conclusie

Nee, je puber is niet dom met geld. Hun brein kiest gewoon voor korte termijn: nú plezier, later zien we wel. Dat levert jou soms frustratie (en eindeloze Tikkie-discussies) op, maar het is ook een kans. Met duidelijke afspraken, wat luchtige humor en slimme hulpmiddelen leer je je puber stap voor stap verantwoordelijkheid. En geloof me: dat scheelt je straks een hoop gedoe én misschien zelfs een lege portemonnee ;).